MENURUT laporan Persatuan Diabetis Malaysia (PDM) pada tahun 2007, hampir 1.2 juta rakyat Malaysia menghidapi kencing manis.

Bagi statistik untuk tahun 2008, jumlah ini meningkat sebanyak 650,000 dan angka ini dijangka terus bertambah bagi tahun 2009.

Diabetis atau kencing manis merupakan satu penyakit kronik yang boleh menyebabkan kematian dan ramai pesakit diabetis hanya menyedari mereka menghidap penyakit itu bila timbul komplikasi.

"Sebenarnya diabetis ialah satu penyakit yang boleh dielakkan, melainkan ia berpunca daripada genetik, tetapi gaya hidup di zaman moden ini menyebabkan penyakit itu semakin senang dihidapi," menurut seorang pakar pemakanan di sebuah institusi kesihatan awam.

KANDUNGAN TINGGI GULA DALAM DARAH

"Adakah anda pernah terfikir tentang jika setiap hari anda selalu makan dan minum dengan rasa manis yang berlebihan, mungkin satu hari nanti akan menyebabkan kandungan gula dalam darah anda menjadi terlampau tinggi sehingga membuat anda mendapat diabetis?".

Itulah pertanyaan yang sering diutarakan pakar endokrinologi terhadap pesakit diabetis yang mereka rawati.

Menurut pakar endokrinologi serta juga pakar nutrisi/pemakanan, diabetis terjadi bukan dalam sekelip mata tetapi hanya muncul dalam jangka masa yang agak panjang setelah pesakit mempunyai kandungan gula di dalam darah yang tinggi secara berterusan.

Ini akibat pengambilan makanan yang mengandungi gula tanpa kawalan , diet yang tidak seimbang serta juga amalan gaya hidup yang tidak sihat seperti kurang senaman dan aktiviti fizikal.

"Diabetis ibarat pembunuh yang bersembunyi, dan akan muncul bila suasana sudah menjadi tidak terkawal," kata seorang doktor endokrinologi Dr S. Menon.

Bagaimanapun diabetis bukan hanya bergantung kepada faktor nutrisi sahaja tetapi juga genetik.

KISAH AZHAR

Dr Menon memaparkan kisah Azhar (bukan nama sebenar) tentang bagaimana diabetis boleh juga berpunca daripada faktor genetik.

Azhar, yang berasal dari sebuah kawasan pedalaman di sebuah negeri di Pantai Timur, tidak mengetahui bahawa kedua-dua ibu bapanya memang menghidapi diabetis sehinggalah beliau dewasa. Begitu juga dengan ibu bapanya.

Sejak pada umur awal belasan tahun, Azhar sudah mula mengalami tanda-tanda diabetis seperti tahap kehausan yang amat sangat, cepat letih, kerap buang air kecil pada waktu malam dan juga keletihan.

"Saya tidak mendapatkan rawatan kerana menganggap itu hanya perkara biasa sehinggalah saya datang ke Kuala Lumpur untuk meneruskan pelajaran di universiti," Azhar memberitahu Dr Menon.

Menurut Azhar, bila dia mengalami bisul bernanah di belakang kepalanya, barulah beliau mengetahui yang beliau menghidapi kencing manis.

Ibu bapa beliau serta juga abang-abangnya meninggal dunia kerana 'myocardial infarct' (tisu jantung tidak mendapat cukup bekalan oksigen) iaitu satu daripada komplikasi diabetis.

KANDUNGAN KARBOHIDRAT YANG TINGGI

Bagi seorang lagi pesakit diabetis, gaya hidup dan diet yang tidak sihat menyebabkan beliau menghidapi kencing manis.

"Dari kecil, saya memang mengambil diet yang mengandungi kandungan karbohidrat yang tinggi. Sarapan pagi ialah nasi, makan tengah hari pun nasi, makan malam sudah tentulah juga nasi dan kalau keluar minum lewat malam pun nasi.

"Kalau nak kata senaman, memang jauh sekali dan memang tidak pernah saya lakukan," kata beliau.

Bagi Manan, ketika beliau berada di universiti, beliau mula ketagih minum air berkabonat.

"Setiap malam, saya ambil minuman ini hinggalah saya mengalami komplikasi kegagalan buah pinggang kerana diabetis," tambah beliau.

DIABETIS JUVENIL, DIABETIS 'MATURITY ONSET'

Menurut Dr Menon, kalau kencing manis diwarisi melalui faktor genetik iaitu daripada ibu bapa, biasanya ibu, seseorang itu akan mempunyai diabetis dari kecil dan ini dikenali sebagai diabetis juvenil atau diabetes Type I.

Bagi mereka yang menghidapi kencing manis ketika umur sudah meningkat, diabetis ini dikenali sebagai Diabetes Type II atau 'maturity onset' dan ini terjadi dari sebab faktor pemakanan dan gaya hidup yang tidak sihat.

Menurut Dr Menon, walaupun komplikasi diabetis yang selalu diceritakan memang menakutkan, masih ramai yang seolah-olah tidak peka terhadap masalah ini hinggalah kepada satu tahap yang agak terlambat.

Komplikasi diabetis memang bahaya dan tidak hairanlah bila diabetis digelar sebagai 'ibu kepada segala penyakit'.

Antara organ yang akan terlibat ialah mata (katarat, glaukoma dan retinopati), buah pinggang (penyakit dan kegagalan), saraf (neuropati), jantung dan salur darah (penyakit kardiovaskular), gusi (penyakit periodontal) dan kaki (saluran darah terganggu meyebabkan gangrene serta amputasi).

AMALAN HIDUP SIHAT BAGI JANGKA PANJANG

Bagi Dr Menon, amalan hidup sihat serta diet yang seimbang memang selalu dipertuturkan oleh fraterniti perubatan bagi mencegah penyakit diabetis.

"Tapi adakah mesej tentang perkara ini memberikan kesedaran pada umum sebelum terlambat?" tanya Dr Menon.

Biasanya ramai dalam kalangan masyarakat tidak mengambil kisah tentang penyakit sehinggalah mereka mula mengalami komplikasi, kata beliau.

Ini ialah nasihat Dr Menon kepada orang ramai:

"Diabetis mengambil masa yang agak lama sebelum terjadi. Kadang-kadang langsung tidak ada tanda dan gejala sebelum kita sedar yang kita ada kencing manis.

"Jadikan kebiasaan untuk menjalani pemeriksaan setiap tiga atau enam bulan setidak-tidaknya. Bagi mereka yang sudah ada diabetis, adalah penting bagi mereka mematuhi pengurusan penyakit kencing manis mengikut apa yang dinasihatkan doktor".

Ambillah makanan seimbang dan selalu amalkan senaman, elakkan merokok dan mengambil minuman beralkohol.

Pada asasnya kurangkan pengambilan gula. Hidup mungkin 'manis' sekarang tapi mungkin 'terseksa' kemudian. BERNAMA